![]() |
![]() |
![]() |
Voorwoord |
Met deze oude foto's van
Amsterdam uit de vorige eeuw wil ik u 'meeslepen' de stad in. U moet zich proberen te
verplaatsen in deze tijd. Sluit heel even uw ogen, haal diep adem door uw neus en denk aan
de geuren uit die tijd van rokerijen, paardenpoep, hout gestookte kachels, strontemmers,
scheepsbouwers, zagerijen, smederijen, stinkende grachten, de geur van vis en vlees, hooi
en stro en beeldt u zich ook eens de geluiden van handkarren, wagens en koetsen die over
de kinderhoofdjes rijden in. Natuurlijk speelde het leven zich toen af in een veel kleiner gebied dan wij nu gewend zijn van Amsterdam, daar geven deze oude foto is een goed beeld van. Om even stil te staan hij de geschiedenis en
de evolutie van 'onze' stad gaan we terug naar de dertiende eeuw toen vissers zich
nestelden aan de monding van de Amstel aan het IJ. Tot de zestiende eeuw liep de stad tot
de Singel toen Buitensingel genaamd, met allerlei verdedigingspoorten, denk aan
bijvoorbeeld de Raam -poort, Sint Pieterspoort, Muiderpoort, Haarlem- mer poort,
Leidschepoort, Regulierspoort, Sint Antonie poort, Weterings- poort, Heiligewegpoort,
Zaagmolenpoort. Pas toen de V.O.C. schepen er op uit trokken en kruiden, zilver, goud en
andere exotische producten naar West-Europa brachten werd Amsterdam flink uitgebreid met
de prachtige huizen aan de grachtengordels waaraan honderden jaren is gewerkt, het waren
werkelijk 'Gouden Eeuwen' voor kooplui en am- bachtslieden. Al dit moois werd vastgelegd
door talrijke schilders die een prachtig beeld geven uit deze rijd. Maar toen de fransman
Daquerre omstreeks 1840 de fotografie uitvond en dit als een olievlek over de wereld
verspreidde gingen veel fotografen over van portretfotografie naar stadsfotografie. De in
1834 geboren Jacob Olie is Amsterdams meest beroemde stadsfotograaf maar ook Breitner;
Oosterhuis, vele uitgevers en ander minder bekende fotografen zoals Eilers, Niekerk, de
Jager; Rooswinkel, Douwes en Herz hebben bijgedragen aan onvergetelijke plaatjes waar- van
wij nu getuige, maar ook dankbaar voor mogen zijn. Juist in deze rijd tussen 1865 en 1900
vonden in Amsterdam vele veranderingen plaats, grachten wer- den gedempt, rioleringen
werden aangelegd, de mees- te molens aan de rand van de stad werden gesloopt om aan de
alsmaar toenemende behoefte aan wonin- gen te voldoen. Amsterdam, 29 juni 1998 |